Rau muống có tên khoa học là Ipomoea aquatica, là loài thực vật nhiệt đới bán thủy sinh, được trồng nhiều ở các nước vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, chủ yếu để lấy rau.
Ở nước ta, rau muống rất phổ biến và có vị trí đặc biệt trong đời sống ẩm thực của mọi nhà:
Ở nước ta, rau muống rất phổ biến và có vị trí đặc biệt trong đời sống ẩm thực của mọi nhà:
Anh đi anh nhớ quê nhà
Nhớ canh rau muống, nhớ cà dầm tương.
Người miệt đồng thường ăn rau muống ruộng. Loại này có hai giống trắng và đỏ. Rau muống trắng được trồng trên liếp đất, thân trắng xanh, không chịu ngập. Rau muống đỏ trồng được cả trên cạn và nơi nước ngập, thân lớn, có màu đỏ mọng.
Người thành thị ăn rau muống được trồng từ hột, gieo trên các liếp rẫy vùng ngoại thành, hoặc trồng từ các bãi cạn ven sông rạch. Dù được trồng ở đâu, rau muống đều ngon, vấn đề còn lại là phải bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm.
Rau muống có giá trị dinh dưỡng cao, theo các nghiên cứu khoa học, trong rau muống có nhiều protein, glucid, lipidl; các chất khoáng như calcium, phosphor, sắt, kali; các acid amin và các vitamin C, B1, B2, PP...
Theo Đông y, rau muống có vị ngọt nhạt, tính mát, có tác dụng giải độc. Vì vậy, dân gian dùng rau muống để phòng và chữa một số chứng bệnh thông thường với những hiệu quả nhất định: Nếu bị ngộ độc nấm hay thủy ngân, trong lúc chờ đi bệnh viện, tạm thời lấy rau muống tươi đâm nát, vắt lấy nước uống, sẽ có tác dụng giải độc tạm thời. Khi bị mụn nhọt, lở loét lõm sâu, ăn rau muống có thể làm cho kéo da non, vết thương mau lành.
Tuy nhiên, người bị rách da có sẹo lồi nên kiêng ăn rau muống trong quá trình liền sẹo. Người bị viêm lưỡi, miệng, môi do thiếu vitamin, nấu canh rau muống với hành tươi, ăn với cơm hằng ngày, nếu bị viêm nhẹ thì sau 3-5 ngày sẽ hết.
Nếu bị chảy máu cam, cọng rau muống đâm nát, thêm ít đường hoặc mật ong rồi hòa với nước ấm uống, một lát máu cam sẽ cầm. Trị chứng đại tiện hoặc tiểu tiện ra máu, lấy lá hoặc cọng rau muống non đâm nát, uống với ít mật ong, rất công hiệu. Rau muống có tác dụng nhuận tràng, khi bị táo bón có thể uống nước rau muống luộc thay cho nước lọc...
Rau muống là là món rau thân thuộc hằng ngày trong bữa ăn của mọi nhà. Dùng rau muống chế biến nhiều món ăn ngon, như rau muống bào (cọng rau muống được chẻ nhỏ thành sợi) ; rau muống bóp dấm làm gỏi hoặc dùng như một thứ rau trụng ăn với các món lẩu, rau muống nấu canh chua hoặc nấu canh ngọt đều ngon; rau muống xào tỏi cũng là một món ngon đặc biệt được nhiều người ưa dùng.
Gần gũi nhất là món rau muống luộc chấm với nước chấm ngon làm với chanh, tỏi, ớt. Nước luộc rau còn được người dân cho chút bột nêm và nặn vào miếng chanh dùng làm canh ăn rất khác biệt.
Tuy mộc mạc, dân dã, nhưng rau muống lại xuất hiện trong đời sống tinh thần của mổi gia đình dân dã với niềm tự hào không cần giấu diếm:
Người miệt đồng thường ăn rau muống ruộng. Loại này có hai giống trắng và đỏ. Rau muống trắng được trồng trên liếp đất, thân trắng xanh, không chịu ngập. Rau muống đỏ trồng được cả trên cạn và nơi nước ngập, thân lớn, có màu đỏ mọng.
Người thành thị ăn rau muống được trồng từ hột, gieo trên các liếp rẫy vùng ngoại thành, hoặc trồng từ các bãi cạn ven sông rạch. Dù được trồng ở đâu, rau muống đều ngon, vấn đề còn lại là phải bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm.
Rau muống có giá trị dinh dưỡng cao, theo các nghiên cứu khoa học, trong rau muống có nhiều protein, glucid, lipidl; các chất khoáng như calcium, phosphor, sắt, kali; các acid amin và các vitamin C, B1, B2, PP...
Theo Đông y, rau muống có vị ngọt nhạt, tính mát, có tác dụng giải độc. Vì vậy, dân gian dùng rau muống để phòng và chữa một số chứng bệnh thông thường với những hiệu quả nhất định: Nếu bị ngộ độc nấm hay thủy ngân, trong lúc chờ đi bệnh viện, tạm thời lấy rau muống tươi đâm nát, vắt lấy nước uống, sẽ có tác dụng giải độc tạm thời. Khi bị mụn nhọt, lở loét lõm sâu, ăn rau muống có thể làm cho kéo da non, vết thương mau lành.
Tuy nhiên, người bị rách da có sẹo lồi nên kiêng ăn rau muống trong quá trình liền sẹo. Người bị viêm lưỡi, miệng, môi do thiếu vitamin, nấu canh rau muống với hành tươi, ăn với cơm hằng ngày, nếu bị viêm nhẹ thì sau 3-5 ngày sẽ hết.
Nếu bị chảy máu cam, cọng rau muống đâm nát, thêm ít đường hoặc mật ong rồi hòa với nước ấm uống, một lát máu cam sẽ cầm. Trị chứng đại tiện hoặc tiểu tiện ra máu, lấy lá hoặc cọng rau muống non đâm nát, uống với ít mật ong, rất công hiệu. Rau muống có tác dụng nhuận tràng, khi bị táo bón có thể uống nước rau muống luộc thay cho nước lọc...
Rau muống là là món rau thân thuộc hằng ngày trong bữa ăn của mọi nhà. Dùng rau muống chế biến nhiều món ăn ngon, như rau muống bào (cọng rau muống được chẻ nhỏ thành sợi) ; rau muống bóp dấm làm gỏi hoặc dùng như một thứ rau trụng ăn với các món lẩu, rau muống nấu canh chua hoặc nấu canh ngọt đều ngon; rau muống xào tỏi cũng là một món ngon đặc biệt được nhiều người ưa dùng.
Gần gũi nhất là món rau muống luộc chấm với nước chấm ngon làm với chanh, tỏi, ớt. Nước luộc rau còn được người dân cho chút bột nêm và nặn vào miếng chanh dùng làm canh ăn rất khác biệt.
Tuy mộc mạc, dân dã, nhưng rau muống lại xuất hiện trong đời sống tinh thần của mổi gia đình dân dã với niềm tự hào không cần giấu diếm:
Nhà em rau muống tương cà
Tuy không lịch sự nhưng mà sạch trong.
Hôm nay ăn rau muống
Những ngọn " cỏ quê hương "
Thơm lừng một chén tương
Đơn sơ ! ngon khôn tưởng
Trời chiều ngả sang thu
Ngọn rau muống xanh nhừ
Cơm gạo mới thơm ngát
Ăn no bụng ngất ngư
Nước rau muống làm canh
Vắt vào một chút chanh
Nước trở nên trong vắt
Chan cơm nuốt trôi nhanh
Hay nước còn đang nóng
Bỏ vào trái cà chua
Biết khen sao cho vừa
Làm vua chưa chắc có
Chớ ăn bụng quá no
Rồi lấy miếng cháy to
Chan nước rau đến ngập
Nhai thật chậm mà mơ
Đồng Văn
Những ngọn " cỏ quê hương "
Thơm lừng một chén tương
Đơn sơ ! ngon khôn tưởng
Trời chiều ngả sang thu
Ngọn rau muống xanh nhừ
Cơm gạo mới thơm ngát
Ăn no bụng ngất ngư
Nước rau muống làm canh
Vắt vào một chút chanh
Nước trở nên trong vắt
Chan cơm nuốt trôi nhanh
Hay nước còn đang nóng
Bỏ vào trái cà chua
Biết khen sao cho vừa
Làm vua chưa chắc có
Chớ ăn bụng quá no
Rồi lấy miếng cháy to
Chan nước rau đến ngập
Nhai thật chậm mà mơ
Đồng Văn
