Hơn một năm trở lại đây, trên địa bàn Sài gòn xuất hiện ngày càng nhiều các quán cơm chay. Người Sài Gòn ăn chay ngày càng đông, không chỉ vào mùng một, ngày rằm mà quanh năm suốt tháng. Chính vì vậy, thị trường "chay tịnh" ở thành phố này có phần phong phú và sôi động hơn các địa phương khác trong cả nước.
Liên tục phát triển
Cách đây gần 20 năm, Sài gòn đã có những quán chuyên bán thức ăn chay quanh năm như Tịnh Tâm Trai (đường Võ Thị Sáu), Thuyền Viên (đường Nguyễn Văn Đậu), Giác Đức (đường Nguyễn Đình Chiểu). Thông thường các quán này chỉ đông khách vào những ngày rằm hoặc mùng một, đặc biệt là rằm tháng 7 âm lịch vì đây là mùa Vu Lan báo hiếu . Còn bây giờ, theo chị Võ Thanh Kiều, quản lý quán Giác Đức, thì ngày nào cũng đông khách. Trung bình mỗi ngày quán phục vụ khoảng 100 khách . Riêng mùa này , lượng khách tăng lên gấp đôi.
Là một người ăn chay trường nên cha chị, ông Võ Văn Phúc, với pháp danh là Giác Đức đã mở quán ăn này nhằm phục vụ những người chọn chay tịnh như ông. Thực đơn tại đây cũng rất phong phú, gồm hơn 100 món, giống như món mặn, chẳng hạn như món xào, chiên, bún , lẩu, gỏi, súp... các loại. Ngày trước, quán thường lấy hàng của Đài Loan để chế biến, nhưng giờ đây để bảo đảm hoàn toàn độ tinh khiết của thức ăn chay nên quán phải tự xây dựng nhà xưởng tại Bình Chánh để sản xuất thực phẩm chay mang thương hiệu Việt Nam. Nguyên tắc nấu món chay là chỉ sử dụng chất ngọt từ rau củ chứ không được dùng bột ngọt, xương, rượu, hàn the... Thật ra ăn chay giá đắt hơn thức ăn mặn. Thông thường giá một dĩa cơm chay là 6.000 đồng, hủ tiếu cũng 6.000 đồng/tô, nhưng tô đặc biệt thì có giá gấp đôi.
Món chay cao cấp
Vài năm gần đây, thị trường chay phát triển liên tục đã khiến cho nhiều nhà hàng cao cấp của Saigontourist nhảy vào lĩnh vực này. Tiên phong và thành công phải kể đến nhà hàng Vân Cảnh thuộc cụm khách sạn Quê Hương. Ý tưởng đầu tiên được ông Nguyễn Thanh Tùng, Phó Tổng Giám đốc cụm, khai phá từ mùa Vu Lan năm 2000 khi ông muốn tạo một sự kiện ẩm thực ấn tượng trong tháng 7 âm lịch là mùa ế khách của ngành du lịch VN . Với chủ đề “Sài Gòn - những món chay”, ông muốn gợi cho khách hàng biết đến nghệ thuật ẩm thực chay của người Sài Gòn, còn “Lời cám ơn đấng sinh thành” là dựa vào truyền thống của một số đông người Việt cứ đến tháng 7 âm lịch là ăn chay để bày tỏ lòng hiếu thảo kính ơn đấng sinh thành nhằm thắt chặt sợi dây thân ái giữa các thế hệ trong gia đình. Số lượng khách gia tăng đáng kể, khoảng 30% / năm, từ 3.000 lượt khách năm 2000, đến năm 2003 gần như tăng gấp 3 lần với số khách tính được là 8.500 lượt , trong đó có những người đến ăn gần như mỗi ngày. Thực đơn tại nhà hàng Vân Cảnh rất phong phú, gồm trên 60 món được thay đổi mỗi ngày.
Cũng như Quê Hương, đây là năm đầu tiên cụm khách sạn Bông Sen tổ chức chương trình buffet chay được chế biến đa dạng theo phong cách Việt Nam, Trung Hoa và Tây Ban Nha với thực đơn hơn 50 món . Bà Nguyễn Thị Anh Thư, phụ trách bộ phận tiếp thị khách sạn, cho biết : Nhằm thay đổi khẩu vị cho khách cũng như thông qua ăn chay để cảm thấy mình sống chậm lại trước cuộc sống hối hả thường ngày, để lòng thanh tịnh hơn lên, chương trình ẩm thực chay tại đây cũng được kéo dài cả tháng.
Riêng khách sạn Đồng Khánh nằm ở khu vực quận 5 thì lại chọn ẩm thực chay mang phong cách Trung Hoa và chỉ tổ chức trong vòng 1 tuần. Giá cả từng nơi cũng rất đa dạng, có nơi 48.000 đồng, có nơi đến 72.000 đồng/người tùy số lượng món và thương hiệu.
1.001 lý do để ăn chay
Qua một cuộc phỏng vấn bỏ túi với một số khách ăn chay tại vài điểm, chúng tôi rất thú vị với cách lý giải của những người ăn chay. Không chỉ người già, những người ăn chay trường mà khách ăn chay bây giờ đa số là giới trẻ. Không chỉ khách Việt Nam mà người nước ngoài cũng tìm đến để thưởng thức hương vị Việt. Bà Đỗ Thị Ngọc Hải, 52 tuổi, nhà ở đường Thích Quảng Đức, quận Phú Nhuận cho biết ăn chay vì lý do tín ngưỡng.
Không chỉ những người theo đạo Phật mà những người theo Thiên Chúa giáo và Cơ Đốc phục lâm cũng có tục ăn chay 1 ngày/tuần. Chị Hoài Trang, đại diện nhóm bạn ở Công ty Bảo hiểm Prudential, cho biết: Nhóm chúng tôi ăn chay hơn 1 năm nay vì lý do... bảo vệ sức khỏe, muốn giảm các bệnh tật liên quan đến việc sử dụng thức ăn động vật và để tránh các vụ ngộ độc thịt như bò điên hay cúm gia cầm. Một số bạn trẻ là học sinh Trường Nguyễn Thị Minh Khai thì thật thà cho biết: Chúng em ăn chay vì đây là mốt trong giới trẻ ! Ăn cho biết với người ta...
Mỗi người có một cách lý giải cho mình về lý do tìm đến ẩm thực chay. Lý do nào cũng có... lý và đặt ra cho người kinh doanh một cơ hội cũng như một thách thức lớn là làm sao phát triển ẩm thực chay Việt Nam thành một nghệ thuật thu hút khách nước ngoài vào Việt Nam dịp này để thưởng thức món chay ...
